Дата: 16.08.2018
17 август
17 АВГУСТ, ЙОМА
08.15, 12.15, 16.15. «Был көн».
09.15, 18.15. «Фатиха» - дини тапшырыу. Иман килтереү.
10.15, 22.15. «Беҙҙең донъя». Мәғариф. Милли белем биреү – заманса үҫеш йүнәлештәре.
11.15, 20.15. «Сәсмәүер». Ағиш Ғирфанов. «Һауанан килгән тауыш». И.Йомағолов уҡый. 1981 йылғы яҙма.
13.15, 23.15. Концерт. Феликс Әбдрәшитов йырҙары.
14.15, 19.15. Радио фондынан. Салауат Юлаев операһының яҙылыу тарихы хаҡында 1994 йылғы тапшырыу.
15.15. «Мәңгелек моң». Морат Әхмәтов ижады.
17.15. «Йәнтөйәк хәтере”. Маянһылыу әрүәхе.
17.45. Тематик рубрика. «Минең Башҡортостаным». Талҡаҫ күле.
Сабыйҙар беҙҙә яҡлаулы
“Хөрмәтле редакция хеҙмәткәрҙәре! Балалы ғаиләләргә тәғәйенләнгән яңы социаль ярҙам саралары тураһында яҙһағыҙ ине. Улар хәҙер күбәйҙе, ҡайһыһын алыуға хоҡуғың барлығын белеүе лә ҡыйынлашты.
Ә. ЗАРИПОВА.
Мәләүез районы”.
Ә. ЗАРИПОВА.
Мәләүез районы”.
Сәләмәт мөхиттә генә беҙ бәхетле
Медицина хеҙмәткәрҙәре ойошмаһы Рәсәйҙә иң ҙуры. Үҙенсәлекле һөнәр эйәләрен үҙенә туплаған яуаплы ла, ҡатмарлы ла өлкәлә хәл итәһе мәсьәләләрҙең кәмемәүенә барыбыҙ ҙа шаһит. Тармаҡҡа заманса технологиялар, миллионлаған һум аҡса инеүе лә һәр кемдең тейешле медицина хеҙмәтенән файҙаланыу мөмкинлеген тәьмин итә алмай. “Шулай ҙа барыһы ла хөрт түгел әле, ташбаҡа аҙымы менән булһа ла шыуышып алға табан барыуыбыҙ, – ти Башҡортостандың Медицина палатаһы рәйесе Дамира Сабирйәнова. – Бөтә донъяла табиптар үҙ эшмәкәрлеген үҙҙәре көйләй. Беҙҙең Медицина палатаһы ла, яңыраҡ булдырылыуына ҡарамаҫтан, профессиональ эшмәкәрлектең үҙ-үҙен көйләү системаһын булдырырға тырышып, алдына ғәйәт ҙур бурыстар ҡуя. Шуныһы үкенесле: бик күп ҡиммәттәрҙе юғалттыҡ, бигерәк тә халыҡтың медицина хеҙмәткәрҙәренә ҡарата ышанысын ҡаҡшаттыҡ”. Рәсәй Медицина палатаһы советы ағзаһы, Волга буйы федераль округы буйынса Медицина палатаһының координация советы рәйесе вазифаларын йөкләгән Дамира Сабирйәноваға тармаҡтың иң “ауыртҡан” ерҙәре лә, “сирҙәре” лә, көслө яҡтары ла, үҫеш перспективалары ла яҡшы таныш. Ни өсөн диплом алған һәр кем үҙен табип тип иҫәпләй алмай? Белгестәрҙең абруйын нисек күтәрергә? Дәғүәләрҙең сәбәбен асыҡлау, хаталарҙы тикшереү, пациент менән табип араһындағы аңлашылмаусанлыҡтарҙы яйға һалыу өсөн үҙ-үҙен көйләүсе ойошманың көсө етерлекме? Башҡортостандың Медицина палатаһы рәйесе Дамира САБИРЙӘНОВА менән әңгәмә барышында һаулыҡ һаҡлауҙағы башҡа етди мәсьәләләргә лә ҡағылдыҡ.
Халыҡ бергәләп тотонғас...
Яңы уҡыу йылын Төрөкмән урта мәктәбе уҡыусылары йылы һәм яҡты бүлмәләрҙә ҡаршылай. “Урындағы башланғыстарға булышлыҡ итеү программаһы”на ярашлы, белем усағының тәҙрәләре өр-яңыға алмаштырылған. Моҡас ауыл биләмәһе башлығы Илдар Бүләкәнов әйтеүенсә, яҡын арала ошо уҡ ғәмәл мәктәптең Әхмәрҙәге филиалында ла атҡарыласаҡ. “Уҡығыҙ, көнләшегеҙ, мин – Рәсәй гражданы!”
Ишектән килеп ингәс тә шаянлығы, илгәҙәклеге менән беҙҙең күңелдәрҙе арбаған был һылыуҡайҙы, үҙе әйтмешләй, “хохотушка”ны, фотоға төшөрә алмай оҙаҡ ҡына ыҙаландыҡ. Был көләкәс, күңелсәк ҡыҙҙың бошонорға ниндәй сәбәбе, иңде баҫырҙай ниндәй уй-мәшәҡәттәре булһын ти инде! Әйҙә шулай һәр нәмәнән уйын-көлкө табып, башҡаларҙың күңелен күтәреп, рәхәтләнеп йәшәһен. ХӘТЕР ҘӘ, ХӨРМӘТ ТӘ, ӨМӨТ ТӘ
...Кем машинала, кем йәйәүләп Бүжә тауы яғына ашыға. Ғүмәрҙәр өсөн бөгөн бында ҙур мәғәнәгә эйә байрам ойошторола. Был сарала халыҡ үткәндәренә лә ҡайтып әйләнер, бөгөнгөһөн дә уйлар һәм, әлбиттә, киләсәккә лә ҡараш ташлар. Илле гармунсы бергә сығып баҫһа...
Бай тарихлы Йәрмөхәмәт ауылына быйыл 280 йыл тулды. Бөгөн дә ул тотороҡло үҫеш юлында: яңы йорттар ҡалҡа, халыҡ дәртләнеп донъя көтә. Урындағы мәҙәниәт йортоноң да ишеге ябылмай, йыр-моңға ғашиҡ йәрмөхәмәттәр һәр сараға, байрамға эркелеп килә. Үҙебеҙҙең сөгөлдөр, үҙебеҙҙең шәкәр
Республика Хөкүмәте ауыл хужалыҡтарында культуралар төрлөлөгөн арттырыуҙа, уларҙы үҫтереүҙә яңы технологиялар ҡулланыу, ҡеүәтле техника алыуҙа ярҙам итеү буйынса төплө эш алып бара. Был сәйәсәт ыңғай һөҙөмтәләр бирә. Төбәктә аяғында ныҡлы баҫып торған агрохолдингтарҙың, ауыл хужалығы предприятиеларының, крәҫтиән (фермер) хужалыҡтарының артыуы, эшкәртелгән баҫыуҙар майҙанының киңәйеүе ошо хаҡта һөйләй. Һәр яҡлап отошло
Районда тормошҡа ашырылған ике инвестиция проекты Башҡортостандың өҫтөнлөклө инвестиция проекттары исемлегенә индерелде. “Учалы элеваторы” йәмғиәтенеке май бирә торған культураларҙан май һәм төпрә алыу эшен ойоштороуға йүнәлтелгән.
Йөк бергәләп тартҡанда ғына еңел
Яңы Яппар ауылында бик егәрле, уңған халыҡ көн итә. Улар, береһенән-береһе уҙҙырып, матур йорттар һала, ихаталарын төҙөкләндерә. Беҙ ауыл осондағы зауыҡ менән биҙәлгән, урамдан уҡ иғтибарҙы үҙенә тартып торған таш йорт янында туҡталдыҡ. Бында йылҡысылыҡ менән шөғөлләнгән фермер Рөстәм Сәлимгәрәев йәшәй икән. Хаҡ эште халыҡ һөйөр
Рәсәй Федерацияһының VII саҡырылыш Дәүләт Думаһы депутаты, Дәүләт төҙөлөшө һәм ҡануниәт буйынса комитеты, “Берҙәм Рәсәй” фракцияһы ағзаһы Зариф Закир улы Байғусҡаров менән беренсе тапҡыр осрашыуыбыҙ түгел: Суд приставтары федераль хеҙмәтенең Башҡортостан буйынса идаралығы етәксеһе булып эшләгән осорҙа ул “Башҡортостан” гәзите менән әүҙем хеҙмәттәшлек итте, көнүҙәк мәсьәләләр буйынса тура бәйләнештәр ойошторҙоҡ, гәзит уҡыусыларҙың төрлө һорауҙарына төплө яуаптар әҙерләнек. Ике аҡҡош
Ике йәш йөрәк сәхнәлә табыша. Әхмәт Зәйнуллин менән Мәрхәбә Вәлишинаның уҡытыусы булып эшләй башлаған мәле. Бер мәктәптә улар, ләкин бер-береһенә баш күтәреп ҡарағандары юҡ әле. Йәштәр ауыл сәхнәһендә “Ғәлиәбаныу”ҙы ҡуяйыҡ тип дәртләнеп, төп ролдәргә Әхмәт менән Мәрхәбәне билдәләргә ҡарар итә.
Етеҙ Танып таҙарҙы
Балтас районында “Рәсәй һыуы” экологик акцияһы булды. Район кимәлендә үткәрелгән сарала 800 кеше ҡатнашты, 20 һыу ятҡылығы таҙартылды. Етеҙ Танып йылғаһы ярының 30 километры, бынан тыш күлдәр, быуалар һәм бәләкәй йылғалар буйын халыҡ йәйге миҙгелдә йыйылған сүп-сарҙан таҙартты, йылға буйҙарын тәрәнәйтте. “Аҡйондоҙ”ҙоң йондоҙло сәғәте
“Аҡйондоҙ” халыҡ бейеүҙәре ансамбле Италияла ойошторолған “Терраностра” һәм “Халыҡ мәҙәниәттәре осрашыуы” халыҡ-ара фестивалдәрендә ҡатнаша. Гүзәллек өләшә гүзәл
Милләтебеҙҙе һәр яҡлап күтәреү, ғөрөф-ғәҙәттәребеҙҙе һаҡлау, асылыбыҙға ҡайтырға тырышыу, һис һүҙһеҙ, беҙҙе нығыраҡ берләштерә, шул уҡ ваҡытта барыбыҙға ла һәләттәребеҙҙе үҫтереү, зауығыбыҙға ярашлы йәшәү мөмкинлеге бирә. Быны Өфөлә ғүмер иткән уңған замандашыбыҙ, ҡул эштәре оҫтаһы Гүзәл Кәримованың өлгөһөндә лә яҡшы күрәбеҙ.Милли мәғариф ни хәлдә?
М. Кәрим исемендәге 158-се башҡорт гимназияһында “Милли мәғариф: бөгөнгө көн һәм үҫеш перспективалары” тип аталған фекер алышыу майҙансығы ойошторолдо. Сарала мәғариф министры Гөлназ Шафиҡова, уның урынбаҫары Әлфиә Ғәлиева, Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы Башҡарма комитетының баш белгесе Рәйсә Күзбәкова һәм башҡа белгестәр, мәғариф идаралыҡтары методистары, уҡытыусылар ҡатнашты. Зәҡәт ғәҙеллек менән бирелһә...
Исламда “социаль йәһәттән яҡланғанлыҡ” тигән төшөнсә ҙур урында тора. “Байлыҡ байҙар араһында ғына әйләнеп йөрөмәһен өсөн зәҡәтте, етемдәргә ярҙам итеүҙе бойорҙоҡ”, — тиелә изге Ҡөрьәндә.
Белемдең сиге юҡ
Республикабыҙҙа урындарҙағы дини етәкселәрҙең ғилемен арттырыу йәһәтенән төрлө саралар уҙғарылып тора. Күптән түгел, мәҫәлән, Хәйбулла районында имамдарҙың квалификацияһын күтәреү курстары ойошторолдо.
Майҙансыҡ әҙер
Элек ғәйет көнөндә ҡорбан баш ҡаланың ҙур мәсеттәре биләмәһендә салынһа, быйыл был ғәмәл өсөн Өфө янында берҙәм майҙансыҡ билдәләнде.
“Һөй, мосолман, байрамыңды!..”
Һөйөнөгөҙ, дуҫҡайҙарым! Байрам бөгөн, Ҡорбан бөгөн; Һәр мосолман ҡәлбенә байрам ҡошо ҡунған бөгөн.Һайрай ул ҡош: “Аллаһ әкбәр, Аллаһ әкбәр!” – тип ҡуя.
“Һөй, мосолман, байрамыңды –
Аллаһ яҡлар!” – тип ҡуя, –
тип яҙа даһи Шәйехзада Бабич үҙенең “Ғәйет Ҡорбан” шиғырында. Йөрәктәргә байрам ҡошо ҡундырған бөйөк мәл быйыл 21 авгусҡа тура килә. Ғәйет өс көн дауам итә.
Иң шәп шифа – баҡсала
Август – муллыҡ айы. Ниғмәттәре – йәшелсә, емеш-еләк – матурлыҡ сығанағы ла. Уларҙан төрлө битлектәр эшләү файҙалы.
Башҡорт сәйен эсеп ҡарағыҙ!
Боланут (иван-чай) хаҡында күптәрҙең ишеткәне бар. Интернет селтәрендә лә был шифалы эсемлектең төрлөһөн тәҡдим итәләр. Ә беҙ шуны беләбеҙ: иң файҙалыһы – тыуған ереңдә, таҙа болон-ҡырҙарҙа үҫкәне. Икенсе йыл ҙур күләмдә “Көньяҡ Уралдан иван-сәй” етештереүгә тотонған Маҡар урман хужалығы бөгөн республикала ғына түгел, сит өлкәләрҙә лә үҙен таныта бара.Ишембай районының хозур тау-урманлы тәбиғәте, әйтерһең, үҙе үк ошо байлыҡтың ҡәҙерен белеп, файҙа күреп йәшәргә ҡуша. Йән-тән сәләмәтлеген хәстәрләүҙә лә оло быуын белеменә таянып, тәбиғәт биргәнде ҡуллана белгәндәр һәр яҡтан ота тигән фекергә киләһең. “Маҡар урман хужалығы” дәүләт автономиялы учреждениеһы етәксеһе Сәлим Хафизов та был эште заман талабын аңлап торған коллективы менән тап ошо уйҙарҙан башлап ебәрә.
Йүнселдәрҙе ҡыҙыҡһындыра белеү – үҙе йүнселлек
Күптән түгел Республика йортонда Инвестиция мөхитен яҡшыртыу һәм экспортты үҫтереү буйынса Башҡортостан Башлығы ҡарамағындағы йәмәғәтселек советының ултырышында беҙҙең йәшәйеш кимәле өсөн мөһим булған саралар тикшерелде һәм маҡсатлы йүнәлештәр билдәләнде. Ниҙәр улар һәм иҡтисади үҫеште тиҙләтеү өсөн ниндәй ғәмәлдәр башҡарылырға тейеш? Ғаиләнән уңған – бәхеткә тулған
Һәр ғаиләнең үҙ эше, үҙ бәхете, үҙ яҙмышы. Әммә иманлы, бәрәкәтле нигеҙҙә генә изгелек, мәрхәмәтлек шытып сыға. Ошо төшөнсәләрҙең барыһы ла нәҫелебеҙҙән күсә килә. Белорет районының Егәҙе ауылында йәшәгән Рауил Ғилмановтың күңеленә лә матур сифаттарҙы олатай-өләсәйе һалған. Һинең йәрең...
Суфия инәй менән Наил бабайҙы тәү тапҡыр күргән кеше аптырашта ҡаласаҡ һәм ихлас һоҡланасаҡ: шул тиклем дә тигеҙ ҡартайырҙар, бер-береһенә ғәжәйеп йылы мөнәсәбәттә булырҙар икән! Тау ҡарсығалары осҡан ерҙә төйәкләнгәс...
Һауала кәйелеп осҡан ҡарсығаларҙы күҙәткәнегеҙ бармы? Ҡарап торһаң, иҫ китерлек тамаша. Ҡоштарҙың бер-береһен ҡурсалап, һаҡлап осоуына көнләшерлек.Мәғрур Ирәндек итәгендә, ҡаянан урғылып сыҡҡан бәләкәй Ҡарсыға шишмәһе янында урынлашҡан, хәтфә болондарында аллы-гөллө күбәләктәр осҡан, туғай һәм урман сәскәләренән хуш еҫтәр аңҡыған, йәнгә һәм тәнгә сихәт бирерлек саф һауаһы, ағастар шауы, ҡоштарҙың сут-сут һайрауынан донъяның бар матурлығын тойоу, күңелеңә рәхәтлек алыу минуттарын бүләк иткән Ҡарсыға каньонында булыу бәхете беҙгә лә тейҙе.
СЫҢҒЫҘХАНДЫҢ АҠ БОЛОТО
Бөгөн театрҙа артистар яңы әҫәр менән танышты – режиссер Азат Нәҙерғолов Сыңғыҙ Айытматовтың “Быуаттан да оҙон көн” романының тәүге вариантына инмәй ҡалған, һуңынан ғына өҫтәлеп киткән “Сыңғыҙхандың аҡ болото” исемле бүлек буйынса яңы сәхнә әҫәре тәҡдим итә, пьеса авторы – Елена Баранчикова. Ижади командала – балетмейстер Ирина Филиппова (Мәскәү), рәссам Альберт Нестеров, композитор Урал Иҙелбаев, сәхнә хәрәкәттәрен ҡуйыусы Роберт Елкибаев.
Көҙ айында донъя күрәсәк спектаклдә артистар Хөрмәтулла Үтәшев, Светлана Хәкимова, Эльвира Юнысова, Азамат Ғафаров, Руслан Хайсаров, Урал Әминов, Ринат Баймырҙин, Руслан Хәсәнов, Артур Кәбиров, Илгиза Ғильманова, Зилия Ситдиҡова, Сара Буранбаева, Нурия Ирсаева, Илсур Байымов, Юнир Ҡоланбаев ҡатнашалар.
Әҫәр менән танышҡан көндө ҡуйыусы-режиссер Азат Әхмәҙулла улы һәм балетмейстер Ирина Николаевна буласаҡ спектакль тураһында һөйләшеү барышында: “Сыңғыҙханға беҙ башҡа күҙлектән ҡарарға тәҡдим итәбеҙ, ул донъяны яулап алыусы яуыз илбаҫар ғына булмаған, шул уҡ ваҡытта ул кеше. Сыңғыҙхан темаһын фәлсәфәүи, тормошсан яҡтан асырға теләк бар” – тинеләр. Ижадсыларға уңыштар теләйбеҙ!
ӨФӨЛӘ – АНДРЕЙ БОРИСОВ
Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры мәртәбәле ҡунаҡтарҙы ҡабул итте – Өфөгә билдәле яҡут режиссеры Андрей Борисов килде. Көҙ көнө ул “Урал батыр”башҡорт халыҡ эпосын сәхнәләштерәсәк. Был ижади сәфәр хаҡында киләһе көндәрҙә тулыраҡ мәғлүмәт буласаҡ.
РУСЛАН ХӘСӘНОВ ТЫУҒАН ТЕАТРЫНА ЭШКӘ СЫҠТЫ
Театр труппаһына яңы ижади көстәр өҫтәлде - Руслан Хәсәнов тыуған театрына эшкә сыҡты. Ошо көндәрҙә ул режиссер Азат Нәҙерғоловтың яңы спектаклендә - “Белое облако Чингизхана”, тип аталған пьесала - яңы роль өҫтөндә эш башлаясаҡ.
Театр репертуарында барған М.Буранғоловтың “Шәүрәкәй”, А. Островскийҙың “Бирнәһеҙ ҡыҙ”, Х.Мөҙәрисованың “Бәхет хаҡы”, Ф.Бүләковтың “Мөхәббәт ҡарағы” һәм башҡа спектаклдәрҙә уйнауы менән ул тамашасыларға яҡшы таныш.
Яҡшы кешеләр унда ла кәрәк шул...
Кисә тағы бер йән әрнеткес хәбәр алдыҡ – Рәшиҙә Махийәнова апай мәрхүм булған. Инде рәхәтләнеп йәшәй башлайым, ғаиләмә, балаларыма үҙемде арнайым, тип ҡайтҡайны ул редакциябыҙҙан пенсияға сыҡҡас. Ни хәл итәһең, замандың мәкерле сире берәүҙе лә аямай шул. “Ейәнсура таңдары”, “Киске Өфө”, “Йәшлек”, “Башҡортостан” гәзиттәрендә эшләгән Рәшиҙә Йәнсур ҡыҙы үҙен һәр ваҡыт яҡшы журналист, хәстәрлекле коллега, ғаилә усағын һаҡлаусы ӘСӘ булараҡ танытты. Беҙҙе, йәш журналистарҙы, һәр саҡ ҡурсаланы, эш тәжрибәһе менән бүлеште. Районға командировкаға ҡайтҡанда төплө кәңәштәре менән ярҙам итте. Уның менән бергә эшләү тик яҡшы яҡтан ғына күңелгә уйылып ҡалған.
Яман сиргә тарығас, бирешмәне, бар көсөн һалып йәшәргә тырышты. Ауыр ваҡытта уға матди яҡтан ярҙам ҡулы һуҙған “Йәшлек” гәзите хәбәрселәренә, Рәсәй журналистар союзына рәхмәт. Тик кеше ғүмерен аҡсаға һатып алып булһасы... Рәшиҙә апайҙың ғаиләһенең, туғандарының ҡайғыһын уртаҡлашам. Ауыр тупрағың еңел булһын. Беҙ һеҙҙе онотмаҫбыҙ.
Яман сиргә тарығас, бирешмәне, бар көсөн һалып йәшәргә тырышты. Ауыр ваҡытта уға матди яҡтан ярҙам ҡулы һуҙған “Йәшлек” гәзите хәбәрселәренә, Рәсәй журналистар союзына рәхмәт. Тик кеше ғүмерен аҡсаға һатып алып булһасы... Рәшиҙә апайҙың ғаиләһенең, туғандарының ҡайғыһын уртаҡлашам. Ауыр тупрағың еңел булһын. Беҙ һеҙҙе онотмаҫбыҙ.
Лимонад
Эҫе көндә гел генә һыу йә сәй эсеп йөрөп булмай ҙа инде. Ҡымыҙы ла һәр кемгә тәтемәй. Шуға ла ҡул аҫтындағы емеш-еләктән компот, морс эшләргә була. Түбәндә лимон менән бөтнөктән (мята) ябай ғына эсемлек.
Һигеҙ порцияға иҫәпләнгән лимонад өсөн ни бары ике лимон, алты ботаҡ бөтнөк, 125 грамм шәкәр, 2,5 литр һыу кәрәк. Лимондың һутын һығабыҙ. Әсе емештең ҡалғанын һәм япраҡтарын өҙгөләп бөтнөктө һыулы кәстрүлгә һалып, өс минут ҡайнатабыҙ. Шәкәр ҡушып болғағандан һуң, уттан алып һыуытабыҙ. Тамам һыуығас ҡына һөҙәбеҙ. Шунан лимон һутын ҡушып, йәнә болғайбыҙ. Лимонад әҙер! Теләгәнсә бал ҡушырға ла була. Эҫе көндә үҙең эшләгән һыуыҡ ҡына лимонад хәтәр тәмле.
Бай ҡатын эҙләйем
Яратҡан ҡатыным менән килешеп, татыу йәшәй алманыҡ. Өс бүлмәле фатирымдан мине ҡыуып сығарҙы. Әле ул йәш кенә ир менән тормош көтә.
Ҡулыма алып гәзит уҡып ултыра инем, бер белдереү күҙемә салынды. Мәҙәниәт йортонда өсөнсө быуын – пенсионерҙар өсөн бейеү түңәрәге асыла икән. Бик тә шәп! Урамда танышыу беҙҙең йәштә нисектер хупланмай. Былай, бәлки, үҙемә иш табып алырмын. Өйләнһәм, донъя көтөүе еңелерәк тә, күңеллерәк тә булыр.
Үҙемсә, шундай аҡыллы уйҙар менән кәрәкле урынға йүнәлдем.
Күңелде күтәреп, музыка уйнай, ҡатын-ҡыҙ быуа быуырлыҡ, ә ир-ат бармаҡ менән генә һанарлыҡ.